Nằm gần biên giới Việt Nam và Trung Quốc, Làng đá cổ Khuổi Ký không chỉ nổi bật với lịch sử lâu đời mà còn thu hút du khách bởi kiến trúc độc đáo và khác lạ.
Hiện nay, bản thuộc xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng, nằm trên tuyến đường Tỉnh lộ 206. Đây là vùng đất linh thiêng, nơi gìn giữ những giá trị văn hóa và tâm linh của người dân tộc Tày. Để chuyến đi của bạn trở nên đáng nhớ hơn, hãy khám phá những nét đẹp đặc sắc của nơi này.
Tọa lạc giữa vẻ đẹp hùng vĩ của Cao Bằng, Làng đá Khuổi Ký như một viên ngọc quý với nét đẹp cổ kính và độc đáo. Hơn 400 năm lịch sử, làng là nơi sinh sống của dân tộc Tày, lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc. Những ngôi nhà sàn bằng đá, được xây dựng từ khoảng năm 1594 - 1677, phản ánh kiến trúc độc đáo của thời kỳ nhà Mạc.
Tên "Khuổi Ký" trong tiếng Tày có nghĩa là "dòng suối nhỏ", gợi nhớ đến dòng suối trong lành chảy trước làng, với núi đá bao quanh. Trong không gian 10.000 mét vuông, những ngôi nhà được xây san sát, bên cạnh những thửa đất canh tác.
Điểm nhấn của Khuổi Ký là những ngôi nhà sàn bằng đá tự nhiên, được xây dựng tỉ mỉ và liên kết bằng vữa truyền thống, mang đến sự bền vững và thẩm mỹ. Những mái ngói âm dương tinh tế hòa quyện với thiên nhiên xung quanh, thể hiện mối liên hệ sâu sắc giữa con người và vùng đất.
Làng không chỉ thu hút bởi kiến trúc độc đáo mà còn nhờ cảnh quan thiên nhiên thơ mộng, với dòng suối trong lành và những dãy núi hùng vĩ, tạo nên bức tranh tuyệt đẹp cho du khách khám phá.
Tại đây, đá không chỉ đơn thuần là vật liệu xây dựng mà còn là linh hồn của nơi đây, hiện diện khắp mọi ngóc ngách từ những ngôi nhà sàn đến lối đi và cối đá. Xây dựng một ngôi nhà bằng đá là cả quá trình đòi hỏi sự tỉ mỉ và công sức từ khâu lên ý tưởng cho đến chuẩn bị vật liệu. Những ngôi nhà thường được thiết kế với ba gian, tường đá cao tới 7-8 mét, được tạo nên từ những viên đá lớn, khéo léo liên kết bằng gạch, vữa truyền thống. Mái ngói âm dương không chỉ mang đến vẻ đẹp cổ kính mà còn tạo nên không gian nội thất ấm cúng, nơi bàn thờ và bếp lửa hòa quyện, mang nếp sống giản dị nhưng đầy ý nghĩa của người dân nơi đây.
Ẩn mình sâu dưới địa hình gồ ghề gần Khuổi Ky, Động Ngườm Ngao là một kỳ quan tự nhiên tuyệt vời của các khối đá vôi. Theo nghiên cứu, hang động này đã hình thành cách đây khoảng 400 triệu năm. Những nhũ đá trong hang sở hữu màu sắc độc đáo, khác biệt với các hang động khác nhờ vào lượng canxi hòa quyện với nhiều tạp chất. Cảm giác choáng ngợp sẽ bao trùm bạn khi bước vào không gian rộng lớn, hùng vĩ, nơi hệ thống nhũ đá lấp lánh dưới ánh đèn, tạo nên những hình thù kỳ diệu.
Với tổng chiều dài lên đến 2.144 mét, hang động có ba cửa chính: Ngườm Ngao, Ngườm Lồm và Bản Thuôn. Càng đi sâu vào trong, vẻ đẹp của hang càng trở nên lung linh và quyến rũ. Những ngóc ngách hẹp chỉ đủ cho một người đi qua, cùng với những khối nhũ đá từ trần hang bất ngờ chắn đường, buộc bạn phải cúi xuống để tiếp tục hành trình. Điểm độc đáo của Ngườm Ngao chính là những thửa ruộng bậc thang được hình thành từ quá trình xói mòn và phong hóa đá vôi qua hàng triệu năm, tạo nên một cảnh quan vừa hoang sơ vừa kỳ bí, vừa quyến rũ vừa sống động.
Chỉ cần một hành trình ngắn từ Khuổi Ký, bạn sẽ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp ngoạn mục của Thác Bản Giốc, thác nước lớn nhất Việt Nam. Với độ cao hơn 60 mét và những tầng đá vôi chồng lên nhau, thác tạo nên những mảng nước trắng xóa nổi bật giữa khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp. Du khách có thể tham gia chuyến đi bè tre gần thác, để cảm nhận làn nước mát lạnh từ trên cao rơi xuống, hoặc thư giãn trên bờ sông, hòa mình vào không khí yên bình và vẻ đẹp tráng lệ xung quanh. Khu vực này là thiên đường cho những tín đồ nhiếp ảnh, với ánh sáng và sương mù tạo nên những bức hình tuyệt vời. Từ những cuộc phiêu lưu đầy kịch tính đến khoảnh khắc tĩnh lặng, Thác Bản Giốc hứa hẹn mang đến trải nghiệm khó quên.
Du khách không chỉ được ngắm nhìn vẻ đẹp thiên nhiên mà còn có cơ hội khám phá lịch sử và văn hóa phong phú của người Tày. Đối với họ, nhà sàn đá không chỉ đơn thuần là chốn nương náu mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, biểu trưng cho sự che chở và bảo vệ. Bạn có thể tham gia vào các hoạt động dệt vải, chế biến món ăn truyền thống, và thưởng thức những tiết mục hát Then, nơi âm thanh du dương hòa quyện cùng nhịp điệu của đàn luýt. Thưởng thức cá suối nướng và xôi gói trong lá chuối, lắng nghe những câu chuyện dân gian sẽ tạo nên những trải nghiệm văn hóa khó quên, để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng mỗi du khách.
Làng đá Khuổi Ký có hai mùa rõ rệt, mỗi mùa mang đến những trải nghiệm du lịch độc đáo.
Mùa mưa (tháng 5 - tháng 9)
Vào mùa mưa, Làng đá Khuổi Ký biến thành một thiên đường xanh tươi, với nhiệt độ từ 25 °C đến 28 °C. Cảnh quan nơi đây trở nên sống động và thơ mộng nhờ những cơn mưa dồi dào. Tuy nhiên, du khách cần chú ý đến những trận mưa lớn có thể làm gián đoạn kế hoạch khám phá.
Mùa khô (tháng 10 - tháng 12)
Mùa khô mang đến điều kiện lý tưởng nhất để khám phá với nhiệt độ từ 14 °C đến 18 °C. Đường sá khô ráo và không khí trong lành rất thuận lợi cho việc đi bộ qua làng, giao lưu với người dân địa phương và chiêm ngưỡng những ngôi nhà đá cổ. Buổi sáng sớm, lớp sương mù nhẹ nhàng phủ kín cảnh vật, tạo nên vẻ đẹp huyền ảo cho ngôi làng và những ngọn núi đá vôi.
Lưu ý: Du khách nên xem xét cẩn thận và thường xuyên theo dõi dự báo thời tiết trước khi khởi hành trong thời gian này. Trong mùa mưa, các hiện tượng thời tiết cực đoan như lũ quét và sạt lở đất có thể xảy ra, có thể ảnh hưởng đáng kể đến trải nghiệm du lịch của bạn.
Để đến làng đá cổ, bạn chỉ cần xuất phát từ Bản Giốc theo hướng động Ngườm Ngao khoảng 2 km, sẽ đến tỉnh lộ 206. Tại đây, bạn sẽ bắt gặp vẻ đẹp độc đáo của làng đá cổ giữa khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp. Trong chuyến đi đến Cao Bằng, bạn sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng vẻ đẹp hùng vĩ của núi rừng và trải nghiệm sự yên bình của vùng biên cương này.
Khi đặt chân đến làng đá cổ Khuổi Ký, du khách không chỉ bị mê hoặc bởi vẻ đẹp hoang sơ và những câu chuyện văn hóa độc đáo mà còn bị cuốn hút bởi những món ăn đặc sản thơm ngon, được chế biến tỉ mỉ từ bàn tay khéo léo của người dân địa phương. Những món ăn này không chỉ mang hương vị đặc trưng mà còn là hành trình khám phá cảm xúc qua từng miếng ăn.
Những món ăn đặc sản tại làng đá Khuổi Ký không chỉ đơn thuần là thực phẩm mà còn là những tác phẩm nghệ thuật, mang trong mình những câu chuyện và truyền thống văn hóa của người dân nơi đây. Mỗi lần thưởng thức, bạn sẽ như lạc vào một hành trình ẩm thực đầy màu sắc, để rồi nhớ mãi không quên.
Để có một chuyến khám phá thú vị và đáng nhớ tại Làng đá Khuổi Ký, hãy ghi nhớ những lưu ý sau:
Làng đá Khuổi Ký là điểm đến tuyệt vời cho những ai khao khát tìm hiểu vẻ đẹp nguyên sơ và nền văn hóa phong phú của Cao Bằng. Với những ngôi nhà đá cổ kính và không gian yên bình giữa núi rừng, nơi đây mang đến cho bạn cơ hội trải nghiệm cuộc sống của người dân tộc Tày và khám phá nghệ thuật chạm khắc đá truyền thống. Nếu bạn đang tìm kiếm một tour du lịch đáng nhớ, Làng đá Khuổi Ký chắc chắn sẽ là một lựa chọn tuyệt vời để thêm vào hành trình của mình.