Top 5 ngôi làng nghề truyền thống nổi tiếng nhất Ninh Bình

1. Làng nghề thêu ren Văn Lâm

Làng nghề thêu Văn Lâm, tọa lạc trong khu du lịch Tam Cốc - Bích Động, là một trong những làng nghề lâu đời và nổi bật nhất ở Ninh Bình. Với lịch sử hơn 800 năm, nghề thêu ở đây gắn liền với truyền thuyết về bà Trần Thị Dung, vợ của Thái sư Trần Thủ Độ, người được cho là đã mang nghệ thuật thêu đến cho dân làng.

Mặc dù có nguồn gốc lâu đời, nghề thêu Văn Lâm chỉ thực sự phát triển mạnh mẽ sau năm 1910. Ngày nay, làng nghề thêu Văn Lâm nổi tiếng với nhiều sản phẩm đa dạng và tinh xảo, bao gồm quần áo, ga trải giường, rèm cửa, gối, khăn trải bàn và các bức tranh thêu. Những sản phẩm này không chỉ phục vụ nhu cầu trong nước mà còn được xuất khẩu ra thị trường quốc tế, góp phần nâng cao giá trị văn hóa và kinh tế cho địa phương.

Vào tháng 11 năm 2007, Làng nghề thêu Văn Lâm đã được Hiệp hội làng nghề Việt Nam công nhận là một trong 12 làng nghề tiêu biểu, khẳng định vị thế và giá trị của nó trong nền văn hóa truyền thống Việt Nam.

2. Làng điêu khắc đá Ninh Vân

Nằm tại làng Xuân Vũ, Hoa Lư, làng nghề chạm khắc đá Ninh Vân đã có lịch sử 400 năm, nổi bật với truyền thống chế tác đá tinh xảo. Các nghệ nhân nơi đây từng nổi tiếng với việc tạo ra các tượng đá trang trí cho kinh đô cổ của triều đại nhà Đinh và Tiền Lê, cũng như các đền chùa tại Hoa Lư, góp phần vào việc bảo tồn và phát triển di sản văn hóa của vùng đất này.

Ngày nay, nghệ nhân Ninh Vân tiếp tục phát huy truyền thống với nhiều sản phẩm đá nghệ thuật đa dạng, độc đáo, mang nhiều giá trị cao điển hình với nghệ thuật điêu khắc động vật, chim chóc và biểu tượng đặc trưng. Họ cũng chế tác các vật dụng trang trí và kiến trúc như chậu hoa, bàn, cầu và cổng, thẩm mỹ và tinh xảo.

Làng điêu khắc đá Ninh Vân không chỉ sản xuất sản phẩm nghệ thuật mà còn giữ gìn văn hóa truyền thống. Các sản phẩm không chỉ phục vụ nhu cầu trong nước mà còn có tiềm năng xuất khẩu, tạo giá trị kinh tế cho địa phương và nâng cao vị thế nghệ thuật điêu khắc đá.

3. Làng gốm Bồ Bát

Làng gốm Bồ Bát, nằm ở Ninh Bình, là cái nôi của làng gốm Bát Tràng nổi tiếng tại Hà Nội và là làng nghề lâu đời nhất ở Ninh Bình. Lịch sử của làng đã bắt đầu từ hơn một nghìn năm trước, khi vua Lý Thái Tổ dời đô về thành Đại La. Ông đã đưa theo năm dòng họ lớn từ Bồ Bát đến kinh đô mới để sản xuất các sản phẩm gốm, góp phần vào sự phát triển của ngành gốm sứ Việt Nam.

Tác phẩm được kết tinh dưới bàn tay thiên phú của các bậc nghệ nhân đa dạng, tinh xảo  nổi tiếng với ấm trà, đĩa, bình hoa, cùng với các đồ lưu niệm, các mặt hàng trang trí như chuông gió, vòng cổ, và tranh gốm nghệ thuật. 

Làng gốm Bồ Bát không chỉ nổi tiếng trong nước mà còn có tiềm năng xuất khẩu, khẳng định giá trị văn hóa và nghệ thuật gốm sứ truyền thống của Việt Nam.

4. Làng nghề dệt cói Kim Sơn

Làng nghề dệt cói Kim Sơn, nằm gần Nhà thờ đá Phát Diệm, đã phát triển mạnh mẽ trong gần hai thế kỷ. Người dân nơi đây đã cải tạo cảnh quan, tạo ra các bãi bồi rộng lớn để trồng cói, nguyên liệu chủ yếu cho nghề dệt.

Theo thời gian, sản phẩm từ làng đã trở nên đa dạng hơn, bao gồm thảm, khay, hộp, đĩa, cốc, mũ, túi xách và nhiều mặt hàng khác. Các sản phẩm cói Kim Sơn không chỉ phục vụ nhu cầu nội địa mà còn được xuất khẩu sang hơn 20 quốc gia trên toàn thế giới, khẳng định vị trí của làng nghề trong ngành thủ công mỹ nghệ.

5. Làng nghề mộc Phúc Lộc

Làng mộc Phúc Lộc Ninh Bình là làng nghề lâu đời nhất của Ninh Bình và đã phát triển hàng trăm năm nay như một bộ phận không thể thiếu phục vụ cho sự phát triển của Phật giáo tại vùng đất này và nhu cầu xây dựng các công trình tôn giáo ngày càng tăng. 

Hiện nay, có hơn 600 hộ gia đình với tổng số hơn 3.000 người, trong đó có tới 400 thợ mộc. Theo truyền thống, họ sản xuất các sản phẩm truyền thống như tủ trà, gỗ gụ, tượng thờ và các loại đồ nội thất bằng gỗ dùng cho thờ cúng, lễ hội và sửa chữa đền chùa. Họ cũng đã mở rộng phạm vi sản phẩm của mình bao gồm giường, tủ quần áo, bàn, ghế, ghế sofa, cửa ra vào, tay vịn cầu thang bằng gỗ và các mặt hàng trang trí nội thất.

Mẹo tham quan

Thời gian lý tưởng

• Mùa xuân (tháng 1 - tháng 3): Thời tiết rất dễ chịu, là thời điểm diễn ra nhiều lễ hội truyền thống, không khí vui tươi  như trẩy hội , nhịp sống sôi động, hứng khởi.
• Mùa hè (tháng 4 - tháng 6): Đây là thời điểm lý tưởng cho các hoạt động ngoài trời, khám phá các làng nghề, thỏa sức mua sắm đồ lưu niệm.

Di chuyển

• Xe máy: Đây là phương tiện lý tưởng để khám phá các làng nghề nhỏ, giúp bạn dễ dàng di chuyển và tận hưởng không khí địa phương.
• Ô tô: Nếu bạn đi cùng nhóm, hoặc không muốn đi giữa trời nắng, mưa rào, thuê xe Hà Nội là hợp lý, dễ dàng di chuyển, dịch vụ tiện lợi, thoải mái trong lộ tình.

6. Lưu ý

• Mang theo nước uống: Để giữ sức khi tham quan.
• Lưu ý, thời tiết có thể nắng gắt  và oi bức, mang theo mũ áo, kính râm đầy đủ.
• Thời gian tham quan: Nên lên kế hoạch cho từng địa điểm để tiết kiệm thời gian.

Ẩm thực Ninh Bình

Khi ghé thăm các làng nghề tại nơi đây, đừng quên dành chút thời gian trong lịch trình dừng chân tại các điểm hàng quán địa phương để thưởng thức những đặc sản thơm ngon nhất định không thể bỏ qua.

Thịt dê Ninh Bình
Thịt dê núi Ninh Bình là một trong những đặc sản nổi tiếng nhất của vùng đất này. Dê được nuôi thả trên những đồi núi, ăn uống từ cỏ và cây tự nhiên, nên thịt có độ ngọt và không bị mềm hay dai. Các món từ thịt dê thường được chế biến như dê nướng, dê hấp hoặc dê xào với gia vị, mang đến hương vị đậm đà và thơm ngon.

Nem Yên Mạc
Nem chua Yên Mạc được làm từ thịt heo tươi, ướp gia vị với ớt và hạt tiêu, sau đó được gói lại và để lên men. Món nem này thường được thưởng thức cùng với tương ớt và lá ổi, mang đến sự hòa quyện giữa vị chua, cay và hương thơm đặc trưng. Những chiếc nem được gói trong lá chuối tạo nên hình thức bắt mắt và giữ được hương vị tươi ngon.

Cua đồng rang lá lốt
Cua đồng rang lá lốt là món ăn đơn giản nhưng lại rất hấp dẫn. Cua đồng được làm sạch, sau đó rang cùng với lá lốt tạo nên hương vị thơm ngon và giòn tan. 

Xôi trứng kiến
Món xôi trứng kiến được làm từ trứng kiến nâu, loại trứng chỉ có vào tháng 2 âm lịch. Trứng kiến được thu hoạch từ các tổ kiến ở vùng núi đá vôi Nho Quan. Sau khi rửa sạch, trứng được ướp gia vị và chế biến cùng với xôi. Với vị béo ngậy và hương thơm đặc trưng, món này rất được yêu thích, nhưng vì nguyên liệu khó tìm nên có giá khá cao, từ 50.000-100.000 đồng/đĩa.

Cá kho quả Gáo
Cá kho tộ là một món ăn độc đáo mang đậm bản sắc vùng miền. Quả gáo được cắt nhỏ, xếp xuống đáy nồi, rồi cho cá lên trên và phủ lớp bánh lên. Vị của món ăn có thể chua hoặc chát, phụ thuộc vào quả gáo, tạo nên một hương vị lạ miệng, khó quên.

Khoai lang Hoàng Long
Khoai lang Hoàng Long là giống khoai lang đặc sản của Ninh Bình, nổi bật với vị ngọt và độ dẻo. Khoai thường được chế biến thành các món như khoai luộc, khoai nướng hay bánh khoai, mang đến hương vị thơm ngon khó cưỡng.

Ninh Bình luôn là một trong những điểm đến tuyệt vời nhất ở Việt Nam. Nơi đây như bức tranh tổng hòa giữa nét đẹp thiên nhiên, giá trị truyền thống được lưu giữ qua các ngôi làng nghề. Nếu bạn đam mê khám phá và không muốn bỏ lỡ điều gì, viết thêm địa danh mới trong danh sách "phải đến" của bạn khi tới Ninh Bình.